موضوع واقعبینی یکی از مباحث مهم در زندگی انسان است. واقعبینی عبارت است از دیدن، درک و شناخت پدیدهها، با لحاظ نمودن رابطه علیت آنها به همان گونه که موجودند. دین اسلام به جهت اهمیت واقعبینی، مبنای دعوت خود را بر آن نهاده است و از انسان میخواهد با درک صحیح آیات آفاقی و انفسی و پیبردن به واقعیت آنها، به وظایف خود اقدام نماید. علیرغم توصیههای مکرر الهی به واقعبینی، غالب انسانها نسبت به آن بیتوجهاند، از این رو برای واقعبین شدن میبایست عواملی را در وجود خود تقویت نمایند. در این مقاله تلاش بر آن است که به تبیین این عوامل و نحوه عملکرد آنها پرداخته شود، اما بهخاطر اختصار، به سایر عرصهها مانند فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی پرداخته نشده است. عوامل واقعبینی از دیدگاه قرآن کریم به دو نوع درونی و بیرونی تقسیم میگردد. از جمله عوامل درونی میتوان به تعقل، ایمان به خدا، یقین به معاد، تقوا، صبر و بدبینی به نفس اشاره نمود. امدادهای غیبی و مواجهه با سختیها نیز جزء عوامل بیرونی واقعبینی هستند.
